Xu hướng và dự đoán bối cảnh an ninh mạng năm 2024

TRIỂN KHAI KIẾN TRÚC ZERO TRUST

Zero Trust là một khuôn khổ bảo mật yêu cầu tất cả người dùng, dù trong hay ngoài mạng của tổ chức, phải được xác thực, ủy quyền và liên tục xác nhận cấu hình và hành vi bảo mật trước khi được cấp hoặc giữ quyền truy cập vào các ứng dụng và dữ liệu. Zero Trust xác định lại cách các tổ chức tiếp cận an ninh mạng và giải quyết những thách thức hiện đại của các tổ chức ngày nay. Mô hình này hoạt động dựa trên tiền đề cơ bản rằng không có thực thể nào, dù là nội bộ hay bên ngoài, có thể đáng tin cậy về bản chất.

Khi cách tiếp cận này trở nên phổ biến hơn, các tổ chức sẽ chú trọng đầu tư vào các khuôn khổ Zero Trust mạnh mẽ, tăng cường khả năng bảo mật và phòng thủ mạng của họ. Kiến trúc Zero Trust tìm cách giải quyết các nguyên tắc chính sau:

- Xác minh danh tính: Mọi người dùng, thiết bị hoặc hệ thống cố gắng truy cập tài nguyên đều phải trải qua xác minh danh tính chặt chẽ, đảm bảo rằng chỉ những thực thể được ủy quyền mới có quyền truy cập.

- Giám sát liên tục: Thay vì cấp đặc quyền truy cập rộng rãi, giám sát liên tục được sử dụng để xem xét kỹ lưỡng hành vi của người dùng và phát hiện kịp thời bất kỳ sự bất thường nào.

- Giảm bề mặt tấn công: Bằng cách này, các tổ chức có thể giảm thiểu đáng kể các lỗ hổng có sẵn cho những kẻ tấn công tiềm năng.

- Tự động hóa việc thu thập và phản hồi ngữ cảnh: Kết hợp dữ liệu hành vi và lấy ngữ cảnh từ toàn bộ thành phần đối tượng công nghệ thông tin (danh tính, điểm cuối, khối lượng công việc,...) để có phản hồi chính xác nhất.

TỰ ĐỘNG HÓA AN NINH MẠNG

Tự động hóa được thiết lập để đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược an ninh mạng của các tổ chức. Sự phát triển các mối đe dọa trên mạng yêu cầu phải có phản ứng nhanh chóng và tự động hóa là một giải pháp phù hợp. Các cơ chế phát hiện, ứng phó và khắc phục mối đe dọa tự động sẽ cho phép các tổ chức phản ứng với hành vi và độ chính xác cần thiết để chống lại các mối đe dọa một cách hiệu quả. Khi các cuộc tấn công mạng được tự động hóa, các biện pháp phòng vệ an ninh mạng phải phát triển để phù hợp với xu thế này, khiến tự động hóa trở thành một thành phần quan trọng trong các chiến lược ở tương lai. Tự động hóa an ninh mạng sẽ bao gồm:

- Phát hiện mối đe dọa: Hệ thống tự động liên tục quét lưu lượng mạng và nhật ký hệ thống để phát hiện các hoạt động đáng ngờ hoặc các mối đe dọa độc hại.

- Phản hồi: Sau khi phát hiện, việc phản hồi tự động có thể được kích hoạt, cô lập các hệ thống bị xâm nhập, chặn lưu lượng truy cập độc hại hoặc bắt đầu các quy trình ứng phó sự cố được xác định trước.

- Khắc phục: Quy trình khắc phục tự động có thể nhanh chóng khôi phục các hệ thống bị ảnh hưởng về trạng thái an toàn, giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động và thiệt hại tiềm ẩn.

THÔNG TIN VỀ MỐI ĐE DỌA ĐƯỢC NÂNG CAO BẰNG AI

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục phát triển, vai trò của nó trong an ninh mạng sẽ được mở rộng, cho phép các tổ chức luôn đi trước các đối thủ của mình một bước. Sự kết hợp giữa AI và thông tin tình báo về mối đe dọa được thiết lập để hỗ trợ các tổ chức cách xác định và giảm thiểu mối đe dọa. Các thuật toán học máy được triển khai để phân tích các tệp dữ liệu khổng lồ và khám phá các mẫu cho thấy các cuộc tấn công tiềm ẩn, cho phép thực hiện các biện pháp phòng vệ chủ động. Thông tin về mối đe dọa được tăng cường bằng AI sẽ bao gồm:

- Phân tích hành vi: Các thuật toán AI liên tục phân tích hành vi của người dùng và hệ thống để xác định những sai lệch so với mô hình thông thường, báo hiệu các mối đe dọa có thể xảy ra.

- Nhận dạng mẫu: Các mô hình học máy được đào tạo để nhận ra các kiểu tấn công đang phát triển, cho phép xác định các mối đe dọa chưa biết trước đó.

- Phân tích dự đoán: Bằng cách phân tích từ dữ liệu lịch sử và xu hướng hiện tại, AI có thể dự đoán các mối đe dọa trong tương lai, cho phép các tổ chức tăng cường phòng thủ trước.

CÔNG NGHỆ BẢO VỆ QUYỀN RIÊNG TƯ

Sự nhấn mạnh vào quyền riêng tư dữ liệu sẽ gia tăng vào năm tới, được thúc đẩy bởi nhận thức ngày càng tăng về giá trị của thông tin cá nhân và dữ liệu nhạy cảm. Các công nghệ bảo vệ quyền riêng tư, chẳng hạn như mã hóa Homomorphic và học có liên kết, sẽ trở nên nổi bật khi các tổ chức áp dụng những công nghệ bảo mật mới, tạo ra sự cân bằng giữa việc tận dụng dữ liệu để hiểu rõ hơn và bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân.

- Mã hóa Homomorphic: Kỹ thuật mã hóa tiên tiến này cho phép xử lý dữ liệu trong khi vẫn được mã hóa, đảm bảo thông tin nhạy cảm được giữ bí mật trong quá trình phân tích.

- Học có liên kết: Cho phép các tổ chức cộng tác trong các dự án học máy mà không cần chia sẻ dữ liệu thô, bảo vệ quyền riêng tư của dữ liệu.

HỢP TÁC NÂNG CAO CHỐNG LẠI CÁC MỐI ĐE DỌA MẠNG

Trước các mối đe dọa mạng tinh vi và lan rộng, sự hợp tác giữa các ngành và cộng đồng quốc tế cần phải được tăng cường, đây cũng chính là xu hướng trong năm tới. Nhận thấy rằng các cuộc tấn công mạng thường xuyên vượt qua ranh giới của một tổ chức, các nỗ lực chia sẻ thông tin và tình báo chung về mối đe dọa sẽ trở thành những thành phần không thể thiếu của an ninh mạng hiệu quả. Những nỗ lực hợp tác nâng cao này có thể bao gồm:

- Chia sẻ thông tin: Các tổ chức, hãng bảo mật và các cơ quan chính phủ chia sẻ thông tin tình báo về mối đe dọa để xác định và ứng phó chung với các mối đe dọa mới nổi.

- Tiêu chuẩn hóa: Việc phát triển các tiêu chuẩn và giao thức được tiêu chuẩn hóa để chia sẻ thông tin sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác và khả năng tương tác.

- Điều phối ứng phó sự cố: Trong trường hợp xảy ra sự cố mạng, các nỗ lực ứng phó phối hợp rất quan trọng để giảm thiểu tác động và nhanh chóng khôi phục hoạt động.

MÃ HÓA AN TOÀN LƯỢNG TỬ

Sự ra đời của điện toán lượng tử mang lại cả cơ hội và mối đe dọa cho an ninh mạng. Trong khi máy tính lượng tử có khả năng phá vỡ các phương pháp mã hóa truyền thống, các tổ chức sẽ ngày càng áp dụng các phương pháp mã hóa an toàn lượng tử để bảo vệ dữ liệu của họ khỏi các cuộc tấn công lượng tử.

Các tổ chức cần thực hiện các biện pháp chủ động để bảo vệ dữ liệu của họ trước khả năng điện toán lượng tử trở nên dễ tiếp cận hơn đối với các tác nhân đe dọa. Mã hóa an toàn lượng tử bao gồm:

- Mật mã dựa trên lưới: Một phương pháp mã hóa kháng lượng tử đầy hứa hẹn dựa trên các cấu trúc toán học phức tạp.

- Mật mã dựa trên hàm băm: Các hàm băm được cho là có khả năng chống lại các cuộc tấn công lượng tử và có thể được sử dụng để bảo mật dữ liệu.

MỞ RỘNG BẢO HIỂM RỦI RO KHÔNG GIAN MẠNG

Khi chi phí tài chính và uy tín do vi phạm dữ liệu và tấn công mạng tăng lên, thị trường bảo hiểm mạng dự kiến được mở rộng vào năm 2024. Điều này cung cấp cho các tổ chức một lớp bảo mật tài chính bổ sung. Bảo hiểm mạng nhấn mạnh một số thông tin sau:

- Chi phí vi phạm dữ liệu: Bao gồm chi phí thông báo, dịch vụ giám sát tín dụng và phí pháp lý.

- Gián đoạn kinh doanh: Bồi thường tổn thất doanh thu do sự cố mạng.

- Quản lý danh tiếng: Tài trợ cho các nỗ lực quan hệ công chúng nhằm giảm thiểu thiệt hại về danh tiếng.

ĐÀO TẠO NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ BẢO MẬT

Con người vẫn là một yếu tố nhạy cảm trong an ninh mạng. Vào năm 2024, hoạt động đào tạo và nâng cao nhận thức về an ninh mạng sẽ trở nên phổ biến hơn, nhằm giảm thiểu con người là một đối tượng dễ bị tổn thương bằng cách giáo dục nhân viên về các phương pháp bảo mật và kỹ năng thực hành an toàn mạng tốt nhất. Khi các tổ chức nhận ra vai trò quan trọng của nhân viên trong an ninh mạng, việc đầu tư vào đào tạo nâng cao nhận thức về bảo mật sẽ trở thành ưu tiên cốt lõi. Đào tạo nâng cao nhận thức cho người dùng nhấn mạnh một số điều sau:

- Nhận thức lừa đảo: Đào tạo cách nhận biết các kỹ thuật lừa đảo phổ biến cũng như cách phản hồi đối các email đáng ngờ.

- Bảo vệ mật khẩu: Thúc đẩy thiết lập chính sách mật khẩu mạnh, bao gồm cả việc sử dụng xác thực đa yếu tố (MFA). Các phương pháp tiếp cận MFA trong tương lai sẽ hướng tới các hình thức xác thực sinh trắc học và đa phương thức, giúp tăng cường tính bảo mật xác thực cho các tổ chức.

- Nhận thức về kỹ nghệ xã hội: Đào tạo nhân viên để xác định và ngăn chặn các chiến thuật kỹ nghệ xã hội thường được tội phạm mạng sử dụng, trong đó có hướng dẫn về sử dụng tài nguyên mạng an toàn.

KẾT LUẬN

Khi chúng ta hướng tới năm 2024, bối cảnh an ninh mạng thậm chí còn trở nên thách thức và phức tạp hơn. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ mang lại cả cơ hội và rủi ro, trong đó tội phạm mạng liên tục điều chỉnh chiến thuật của chúng để khai thác các lỗ hổng mới nổi. Điều quan trọng là các tổ chức phải luôn cảnh giác, lường trước các mối đe dọa tiềm ẩn và thực hiện các biện pháp chủ động để bảo vệ tài sản kỹ thuật số của mình.

ThS. Trần Nhật Long (Trung tâm Công nghệ thông tin và Giám sát an ninh mạng, Ban Cơ yếu Chính phủ)